Δόθηκε στη δημοσιότητα χθες το πλήρες σκεπτικό της πλειοψηφίας και της μειοψηφίας του ΣτΕ με βάση το οποίο το ανώτατο δικαστήριο κατέληξε (με ψήφους 13-11) στην απόφαση να κάνει δεκτή της προσφυγή του Αντέννα κατά του διαγωνισμού για τις τηλεοπτικές άδειες και την εκχώρηση αρμοδιοτήτων του ΕΣΡ.
Το βασικό και κύριο συμπέρασμα που εξάγεται πέραν την αποδοχής του έννομου συμφέροντος του προσφεύγοντος είναι η κρίση του ΣτΕ για την αντισυνταγματικότητα μόνο της συγκεκριμένης επίμαχης διάταξης του νόμου Παππά.
Εξέτασε την αίτηση για ακύρωση της απόφασης του υπουργού Επικρατείας για τη μεταβίβαση επιμέρους αρμοδιοτήτων της διαγωνιστικής διαδικασίας αδειών στη Γενική Γραμματεία Ενημέρωσης και Επικοινωνίας αλλά και τη συμπροσβαλλόμενη με την αίτηση αυτή απόφαση του γενικού γραμματέα της ΓΓΕΕ για τη σύσταση της ειδικής επιτροπής διενέργειας του διαγωνισμού.
Το σκεπτικό αναφέρεται στο άρθρο 15 παρ. 2 του Συντάγματος «η ραδιοφωνία και η τηλεόραση υπάγονται στον άμεσο έλεγχο του κράτους» και στην τροποποίηση του 2001 που μεταβίβασε την αρμοδιότητα ελέγχου και την επιβολή διοικητικών κυρώσεων στο ΕΣΡ.
Το μεγαλύτερο μέρος του σκεπτικού αναλώνεται στην παράθεση μίας προς μία κάθε διαπιστωμένης παρανομίας που διέπει για πάνω από 20 χρόνια το τηλεοπτικό τοπίο. Νόμοι επί νόμων, υπουργικές αποφάσεις, τροποποιήσεις και συνεχείς παρατάσεις αλλά και μη εφαρμογές αποφάσεων του ίδιου του ΣτΕ διαμόρφωσαν -όπως εύλογα προκύπτει από το σκεπτικό- ένα καθεστώς απόλυτης παρανομίας στη λειτουργία των καναλιών.
Αναφέρεται αναλυτικά στον τρόπο συγκρότησης του ΕΣΡ, που αποτελεί συνταγματική επιταγή, αλλά και στον τρόπο που δόθηκε η δυνατότητα, το 1989, ιδρύσεως και λειτουργίας μη κρατικών ραδιοτηλεοπτικών σταθμών με άδεια επταετούς διάρκειας που ανακαλείται αυτοδικαίως αν μέσα σε εννέα μήνες δεν συναφθεί η σύμβαση που προβλέπει ο νόμος.
Σημειώνεται στο σκεπτικό ότι από το 1989 και μετά άρχισαν να λειτουργούν πολλοί τηλεοπτικοί σταθμοί αυθαιρέτως και χωρίς άδεια. Αναφέρει πώς το 1991 επετράπη η τεχνική δικτύωση τοπικών τηλεοπτικών σταθμών με δυνατότητα απόκτησης εθνικής εμβέλειας με υπουργική απόφαση. Επίσης τις διαρκείς παρατάσεις, την εκπνοή τους, αλλά και την πρόβλεψη για καταβολή σχετικού ανταλλάγματος υπέρ του Δημοσίου.
«Ενώ είχαν καταργηθεί όλες οι μη ολοκληρωθείσες διαγωνιστικές διαδικασίες ορίστηκε με τον νόμο 3444/2006 ότι οι προκηρύξεις θα εκδίδονται μέχρι τις 30/6/2006. Η προθεσμία όμως αυτή παρατείνεται συνεχώς με 7 (επτά) διαδοχικούς νόμους μέχρι τις 31/12/2011». Το σκεπτικό αναφέρει στο σημείο αυτό ότι με τον νόμο του 2007 προβλέπεται διαγωνιστική διαδικασία που διεξάγεται από το ΕΣΡ, καθώς και διαδικασία αδειοδοτήσεως παρόχων περιεχομένου επίγειας ψηφιακής τηλεοπτικής ευρυεκπομής (το τελευταίο αντικαταστάθηκε με τον ν. 4070/2012).
Παρατηρήσεις
Οπως παρατηρεί όμως το ΣτΕ, δεν τέθηκε χρονικό όριο στη «νοουμένη» κατά την ως άνω διάταξη «νόμιμη λειτουργία» των εν λόγω τηλεοπτικών σταθμών. Συναφώς, με την απόφαση 3578/2010 της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας -καθώς και με άλλες μεταγενέστερες αποφάσεις- κρίθηκε ότι η επ’ αόριστον ανοχή της λειτουργίας τηλεοπτικών σταθμών που ιδρύθηκαν και λειτούργησαν παρανόμως (ανοχή η οποία εκδηλώθηκε με τη διάταξη του άρθρου 19 παρ. 3 του ν. 3051/2002, που προέβλεπε παράταση του καθεστώτος λειτουργίας των τηλεοπτικών σταθμών επ’ αόριστον, χωρίς να έχουν προκηρυχθεί σχετικές διαγωνιστικές διαδικασίες και χωρίς θέσπιση εύλογης προθεσμίας ολοκληρώσεως της αδειοδοτήσεως των σταθμών αυτών) αντίκειται στο Σύνταγμα:
α) Αντιβαίνει προς τη θεμελιώδη συνταγματική αρχή του κράτους δικαίου, από την οποία απορρέει η υποχρέωση του κράτους να εγγυάται υπέρ των πολιτών την πιστή εφαρμογή του νόμου και να προασπίζει τα δημόσια αγαθά, όπως είναι οι αριθμητικά περιορισμένες ραδιοσυχνότητες για την πραγματοποίηση τηλεοπτικών εκπομπών αναλογικού σήματος, το δημόσιο δε αυτό αγαθό προσβάλλεται όταν η χρήση των ραδιοσυχνοτήτων γίνεται χωρίς την απαιτούμενη διοικητική άδεια, δηλαδή αυθαιρέτως και παρανόμως.
β) Αντιβαίνει προς τη συνταγματική αρχή της ισότητας, διότι θέτει τα πρόσωπα εκείνα τα οποία ενώ είχαν την πραγματική δυνατότητα και τη βούληση να ιδρύσουν τηλεοπτικό σταθμό αλλά δεν το έπραξαν αυθαιρέτως και δεν παρέβησαν τον νόμο σε εξόχως μειονεκτική μοίρα σε σχέση με τα πρόσωπα τα οποία ίδρυσαν και λειτουργούν παρανόμως χωρίς άδεια τηλεοπτικό σταθμό, ενώ νέμονται τομέα της αγοράς τηλεοπτικών υπηρεσιών, η λειτουργία της οποίας μάλιστα συνδέεται με την καίριας σημασίας σε μια δημοκρατική πολιτεία άσκηση των δικαιωμάτων του πληροφορείν και του πληροφορείσθαι.
Οπως όμως επισημαίνει το ΣτΕ, δεν ορίστηκε χρονικό όριο από τη συγκεκριμένη ρύθμιση σε ό,τι αφορά τη χορήγηση αδειών ή έστω για την κίνηση της διαγωνιστικής διαδικασίας αφήνοντας τα πάντα στο άδηλο μέλλον με τους εν λόγω σταθμούς να συμμετάσχουν στη διαδικασία που... θα διενεργηθεί. Ενώ όμως με το άρθρο 18 του νόμου 4208/2013 η διαδικασία έπρεπε να έχει ολοκληρωθεί μέχρι τις 30/6/2014, παρατάθηκε διαδοχικώς με άλλα άρθρα και άλλους νόμους το 2014 μέχρι τις 31/12/2015, χωρίς έκτοτε να έχει παραταθεί.
Επειδή εν όψει της επικειμένης στις 30/12/2015 λήξεως και της τελευταίας ως άνω προθεσμίας ολοκληρώσεως της διαδικασίας χορηγήσεων τηλεοπτικών αδειών (αρ. 86 ν. 4313/2014) δημοσιεύτηκε ο νόμος 4339/2015 (νόμος Παππά) στο άρθρο 2 του οποίου προβλέπεται η μεταφορά των αρμοδιοτήτων λόγω αδυναμίας συγκρότησης του ΕΣΡ, το σκεπτικό αναγνωρίζει απολύτως τη βούληση του νομοθέτη να υπάρξει καθεστώς νομιμότητας επικαλούμενο την αναφορά στη διάταξη «προκειμένου να δημοπρατηθούν το γρηγορότερο οι σχετικές άδειες» αλλά και αυτό καθαυτό το επίμαχο άρθρο 2Α.
Κατά την πλειοψηφία του ΣτΕ, η αιτούσα εταιρεία έχει έννομο συμφέρον «που δεν μπορεί να αποκρουστεί με το αποδοκιμαζόμενο από την έννομη τάξη ενδεχόμενο εκδόσεως παράνομης πράξεως». Η μειοψηφία στο εκτενές σκεπτικό της έκρινε ότι η επίκληση, από την προσφεύγουσα εταιρεία, της παράκαμψης του ΕΣΡ σαφώς επιδιώκει τη συνέχιση της εικασαετούς και πλέον επωφελούς για την ίδια ανοχής για την επ’ αόριστον λειτουργία του τηλεοπτικού σταθμού της.
Η μη συγκρότηση ΕΣΡ
Στη συνέχεια το ΣτΕ αναφέρεται και στη μη νόμιμη συγκρότηση του ΕΣΡ (παρατάσεις θητείας, ελλιπής σύνθεση κ.λπ.). Η έννοια των σχετικών συνταγματικών διατάξεων είναι δηλαδή ότι οι εκπροσωπούμενες στο Κοινοβούλιο πολιτικές δυνάμεις είναι υποχρεωμένες, με αμοιβαίες, βεβαίως, υποχωρήσεις, και μετά από διαδικασία διαβουλεύσεων, η οποία δεν αποκλείεται να παρατείνεται για το αναγκαίο χρονικό διάστημα, να προχωρήσουν στην επιτασσόμενη από το Σύνταγμα συγκρότηση της ανεξάρτητης αρχής. Αλλως, το Σύνταγμα εμμέσως παραβιάζεται. Δεν μπορεί, όμως, σε καμία περίπτωση η τυχόν αυτή εκ πλαγίου παράβαση του Συντάγματος να θεραπευθεί με άλλη, ευθεία, πλέον, παραβίασή του.
Τέτοια δε παραβίαση θα συνιστούσε η πλήρης παράκαμψη αρμόδιας ανεξάρτητης αρχής, που προβλέπεται ρητώς από το Σύνταγμα. Δεδομένου δε ότι το Σύνταγμα, όπως και κάθε δημοκρατικό Σύνταγμα, προβλέπει εκείνο, ευθέως και αποκλειστικώς, τις καταστάσεις ανάγκης που δικαιολογούν την αναστολή εφαρμογής ή την τυχόν παράκαμψη ορισμένων, εκ των προτέρων καθορισμένων, διατάξεών του, δεν είναι νοητή η παράκαμψη της εφαρμογής ρητών συνταγματικών διατάξεων σε περίπτωση δυσχερειών, από τη φύση τους μάλιστα παροδικών, κατά την εφαρμογή τους.
Συνεπώς, έως ότου συγκροτηθεί ανεξάρτητη αρχή, όπως είναι το ΕΣΡ, οι αρμοδιότητες αυτής δεν μπορεί να ασκηθούν από άλλα όργανα ακόμη και όταν η άσκηση των αρμοδιοτήτων αυτών επιβάλλεται για την επίτευξη σκοπών, στη θεραπεία των οποίων αποβλέπουν άλλες συνταγματικές διατάξεις. Και τούτο διότι δεν υπάρχει ιεραρχία μεταξύ των διατάξεων του Συντάγματος, αλλά όλες οι διατάξεις αυτού είναι νομικά τυπικά ισοδύναμες.
Κατόπιν αυτών, πρέπει να γίνει δεκτή η κρινόμενη αίτηση και να ακυρωθούν οι προσβαλλόμενες πράξεις, ενώ αλυσιτελής αποβαίνει η εξέταση των λοιπών προβαλλομένων λόγων ακυρώσεως.
Ολόκληρο το σκεπτικό της πλειοψηφίας και της μειοψηφίας του ΣτΕ
http://www.efsyn.gr/sites/efsyn.gr/files/wysiwyg/2017-01/ste_95-2017a.pdf
. http://www.efsyn.gr/
ΠΡΕΖΑ TV
18-1-2017
Το βασικό και κύριο συμπέρασμα που εξάγεται πέραν την αποδοχής του έννομου συμφέροντος του προσφεύγοντος είναι η κρίση του ΣτΕ για την αντισυνταγματικότητα μόνο της συγκεκριμένης επίμαχης διάταξης του νόμου Παππά.
Εξέτασε την αίτηση για ακύρωση της απόφασης του υπουργού Επικρατείας για τη μεταβίβαση επιμέρους αρμοδιοτήτων της διαγωνιστικής διαδικασίας αδειών στη Γενική Γραμματεία Ενημέρωσης και Επικοινωνίας αλλά και τη συμπροσβαλλόμενη με την αίτηση αυτή απόφαση του γενικού γραμματέα της ΓΓΕΕ για τη σύσταση της ειδικής επιτροπής διενέργειας του διαγωνισμού.
Το σκεπτικό αναφέρεται στο άρθρο 15 παρ. 2 του Συντάγματος «η ραδιοφωνία και η τηλεόραση υπάγονται στον άμεσο έλεγχο του κράτους» και στην τροποποίηση του 2001 που μεταβίβασε την αρμοδιότητα ελέγχου και την επιβολή διοικητικών κυρώσεων στο ΕΣΡ.
Το μεγαλύτερο μέρος του σκεπτικού αναλώνεται στην παράθεση μίας προς μία κάθε διαπιστωμένης παρανομίας που διέπει για πάνω από 20 χρόνια το τηλεοπτικό τοπίο. Νόμοι επί νόμων, υπουργικές αποφάσεις, τροποποιήσεις και συνεχείς παρατάσεις αλλά και μη εφαρμογές αποφάσεων του ίδιου του ΣτΕ διαμόρφωσαν -όπως εύλογα προκύπτει από το σκεπτικό- ένα καθεστώς απόλυτης παρανομίας στη λειτουργία των καναλιών.
Αναφέρεται αναλυτικά στον τρόπο συγκρότησης του ΕΣΡ, που αποτελεί συνταγματική επιταγή, αλλά και στον τρόπο που δόθηκε η δυνατότητα, το 1989, ιδρύσεως και λειτουργίας μη κρατικών ραδιοτηλεοπτικών σταθμών με άδεια επταετούς διάρκειας που ανακαλείται αυτοδικαίως αν μέσα σε εννέα μήνες δεν συναφθεί η σύμβαση που προβλέπει ο νόμος.
Σημειώνεται στο σκεπτικό ότι από το 1989 και μετά άρχισαν να λειτουργούν πολλοί τηλεοπτικοί σταθμοί αυθαιρέτως και χωρίς άδεια. Αναφέρει πώς το 1991 επετράπη η τεχνική δικτύωση τοπικών τηλεοπτικών σταθμών με δυνατότητα απόκτησης εθνικής εμβέλειας με υπουργική απόφαση. Επίσης τις διαρκείς παρατάσεις, την εκπνοή τους, αλλά και την πρόβλεψη για καταβολή σχετικού ανταλλάγματος υπέρ του Δημοσίου.
«Ενώ είχαν καταργηθεί όλες οι μη ολοκληρωθείσες διαγωνιστικές διαδικασίες ορίστηκε με τον νόμο 3444/2006 ότι οι προκηρύξεις θα εκδίδονται μέχρι τις 30/6/2006. Η προθεσμία όμως αυτή παρατείνεται συνεχώς με 7 (επτά) διαδοχικούς νόμους μέχρι τις 31/12/2011». Το σκεπτικό αναφέρει στο σημείο αυτό ότι με τον νόμο του 2007 προβλέπεται διαγωνιστική διαδικασία που διεξάγεται από το ΕΣΡ, καθώς και διαδικασία αδειοδοτήσεως παρόχων περιεχομένου επίγειας ψηφιακής τηλεοπτικής ευρυεκπομής (το τελευταίο αντικαταστάθηκε με τον ν. 4070/2012).
Παρατηρήσεις
Οπως παρατηρεί όμως το ΣτΕ, δεν τέθηκε χρονικό όριο στη «νοουμένη» κατά την ως άνω διάταξη «νόμιμη λειτουργία» των εν λόγω τηλεοπτικών σταθμών. Συναφώς, με την απόφαση 3578/2010 της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας -καθώς και με άλλες μεταγενέστερες αποφάσεις- κρίθηκε ότι η επ’ αόριστον ανοχή της λειτουργίας τηλεοπτικών σταθμών που ιδρύθηκαν και λειτούργησαν παρανόμως (ανοχή η οποία εκδηλώθηκε με τη διάταξη του άρθρου 19 παρ. 3 του ν. 3051/2002, που προέβλεπε παράταση του καθεστώτος λειτουργίας των τηλεοπτικών σταθμών επ’ αόριστον, χωρίς να έχουν προκηρυχθεί σχετικές διαγωνιστικές διαδικασίες και χωρίς θέσπιση εύλογης προθεσμίας ολοκληρώσεως της αδειοδοτήσεως των σταθμών αυτών) αντίκειται στο Σύνταγμα:
α) Αντιβαίνει προς τη θεμελιώδη συνταγματική αρχή του κράτους δικαίου, από την οποία απορρέει η υποχρέωση του κράτους να εγγυάται υπέρ των πολιτών την πιστή εφαρμογή του νόμου και να προασπίζει τα δημόσια αγαθά, όπως είναι οι αριθμητικά περιορισμένες ραδιοσυχνότητες για την πραγματοποίηση τηλεοπτικών εκπομπών αναλογικού σήματος, το δημόσιο δε αυτό αγαθό προσβάλλεται όταν η χρήση των ραδιοσυχνοτήτων γίνεται χωρίς την απαιτούμενη διοικητική άδεια, δηλαδή αυθαιρέτως και παρανόμως.
β) Αντιβαίνει προς τη συνταγματική αρχή της ισότητας, διότι θέτει τα πρόσωπα εκείνα τα οποία ενώ είχαν την πραγματική δυνατότητα και τη βούληση να ιδρύσουν τηλεοπτικό σταθμό αλλά δεν το έπραξαν αυθαιρέτως και δεν παρέβησαν τον νόμο σε εξόχως μειονεκτική μοίρα σε σχέση με τα πρόσωπα τα οποία ίδρυσαν και λειτουργούν παρανόμως χωρίς άδεια τηλεοπτικό σταθμό, ενώ νέμονται τομέα της αγοράς τηλεοπτικών υπηρεσιών, η λειτουργία της οποίας μάλιστα συνδέεται με την καίριας σημασίας σε μια δημοκρατική πολιτεία άσκηση των δικαιωμάτων του πληροφορείν και του πληροφορείσθαι.
Οπως όμως επισημαίνει το ΣτΕ, δεν ορίστηκε χρονικό όριο από τη συγκεκριμένη ρύθμιση σε ό,τι αφορά τη χορήγηση αδειών ή έστω για την κίνηση της διαγωνιστικής διαδικασίας αφήνοντας τα πάντα στο άδηλο μέλλον με τους εν λόγω σταθμούς να συμμετάσχουν στη διαδικασία που... θα διενεργηθεί. Ενώ όμως με το άρθρο 18 του νόμου 4208/2013 η διαδικασία έπρεπε να έχει ολοκληρωθεί μέχρι τις 30/6/2014, παρατάθηκε διαδοχικώς με άλλα άρθρα και άλλους νόμους το 2014 μέχρι τις 31/12/2015, χωρίς έκτοτε να έχει παραταθεί.
Επειδή εν όψει της επικειμένης στις 30/12/2015 λήξεως και της τελευταίας ως άνω προθεσμίας ολοκληρώσεως της διαδικασίας χορηγήσεων τηλεοπτικών αδειών (αρ. 86 ν. 4313/2014) δημοσιεύτηκε ο νόμος 4339/2015 (νόμος Παππά) στο άρθρο 2 του οποίου προβλέπεται η μεταφορά των αρμοδιοτήτων λόγω αδυναμίας συγκρότησης του ΕΣΡ, το σκεπτικό αναγνωρίζει απολύτως τη βούληση του νομοθέτη να υπάρξει καθεστώς νομιμότητας επικαλούμενο την αναφορά στη διάταξη «προκειμένου να δημοπρατηθούν το γρηγορότερο οι σχετικές άδειες» αλλά και αυτό καθαυτό το επίμαχο άρθρο 2Α.
Κατά την πλειοψηφία του ΣτΕ, η αιτούσα εταιρεία έχει έννομο συμφέρον «που δεν μπορεί να αποκρουστεί με το αποδοκιμαζόμενο από την έννομη τάξη ενδεχόμενο εκδόσεως παράνομης πράξεως». Η μειοψηφία στο εκτενές σκεπτικό της έκρινε ότι η επίκληση, από την προσφεύγουσα εταιρεία, της παράκαμψης του ΕΣΡ σαφώς επιδιώκει τη συνέχιση της εικασαετούς και πλέον επωφελούς για την ίδια ανοχής για την επ’ αόριστον λειτουργία του τηλεοπτικού σταθμού της.
Η μη συγκρότηση ΕΣΡ
Στη συνέχεια το ΣτΕ αναφέρεται και στη μη νόμιμη συγκρότηση του ΕΣΡ (παρατάσεις θητείας, ελλιπής σύνθεση κ.λπ.). Η έννοια των σχετικών συνταγματικών διατάξεων είναι δηλαδή ότι οι εκπροσωπούμενες στο Κοινοβούλιο πολιτικές δυνάμεις είναι υποχρεωμένες, με αμοιβαίες, βεβαίως, υποχωρήσεις, και μετά από διαδικασία διαβουλεύσεων, η οποία δεν αποκλείεται να παρατείνεται για το αναγκαίο χρονικό διάστημα, να προχωρήσουν στην επιτασσόμενη από το Σύνταγμα συγκρότηση της ανεξάρτητης αρχής. Αλλως, το Σύνταγμα εμμέσως παραβιάζεται. Δεν μπορεί, όμως, σε καμία περίπτωση η τυχόν αυτή εκ πλαγίου παράβαση του Συντάγματος να θεραπευθεί με άλλη, ευθεία, πλέον, παραβίασή του.
Τέτοια δε παραβίαση θα συνιστούσε η πλήρης παράκαμψη αρμόδιας ανεξάρτητης αρχής, που προβλέπεται ρητώς από το Σύνταγμα. Δεδομένου δε ότι το Σύνταγμα, όπως και κάθε δημοκρατικό Σύνταγμα, προβλέπει εκείνο, ευθέως και αποκλειστικώς, τις καταστάσεις ανάγκης που δικαιολογούν την αναστολή εφαρμογής ή την τυχόν παράκαμψη ορισμένων, εκ των προτέρων καθορισμένων, διατάξεών του, δεν είναι νοητή η παράκαμψη της εφαρμογής ρητών συνταγματικών διατάξεων σε περίπτωση δυσχερειών, από τη φύση τους μάλιστα παροδικών, κατά την εφαρμογή τους.
Συνεπώς, έως ότου συγκροτηθεί ανεξάρτητη αρχή, όπως είναι το ΕΣΡ, οι αρμοδιότητες αυτής δεν μπορεί να ασκηθούν από άλλα όργανα ακόμη και όταν η άσκηση των αρμοδιοτήτων αυτών επιβάλλεται για την επίτευξη σκοπών, στη θεραπεία των οποίων αποβλέπουν άλλες συνταγματικές διατάξεις. Και τούτο διότι δεν υπάρχει ιεραρχία μεταξύ των διατάξεων του Συντάγματος, αλλά όλες οι διατάξεις αυτού είναι νομικά τυπικά ισοδύναμες.
Κατόπιν αυτών, πρέπει να γίνει δεκτή η κρινόμενη αίτηση και να ακυρωθούν οι προσβαλλόμενες πράξεις, ενώ αλυσιτελής αποβαίνει η εξέταση των λοιπών προβαλλομένων λόγων ακυρώσεως.
Ολόκληρο το σκεπτικό της πλειοψηφίας και της μειοψηφίας του ΣτΕ
http://www.efsyn.gr/sites/efsyn.gr/files/wysiwyg/2017-01/ste_95-2017a.pdf
. http://www.efsyn.gr/
ΠΡΕΖΑ TV
18-1-2017
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου